Blockchain là gì? Ứng dụng của Blockchain cơ bản |Kiến thức Crypto cơ bản phần 3
Tại sao lại cần Blockchain?
Làm sao để người A cho người B vay tiền mà không sợ bị mất khoản tiền đó ?
Câu trả lời đó là 2 bên giao dịch hoàn toàn bằng sự tin tưởng với nhau.
Tuy nhiên giao dịch tiền bạc bằng niềm tin có thể dẫn đến các vấn đề sau:
- Trường hợp 1, người A tin tưởng người B, cho người B vay trực tiếp. Ghi lại nội dung giao dịch mỗi người nhận một bản:
- Rủi ro: Người A có khả năng mất khoản tiền cho vay nếu như người B lừa đảo
- Người B có khả năng bị người A vu khống thêm khoản vay
- Trường hợp 2, A và B quyết định ghi lại toàn bộ thông tin giao dịch vào một cuốn sổ cái và nhờ một bên thứ 3, mà cả 2 cùng tin tưởng nắm giữ:
- Ngày xưa, hình thức này được diễn ra như sau:
- Hiện nay với sự phát triển của hệ thống ngân hàng, sổ cái được số hóa và lưu trữ trên cơ sở dữ liệu máy tính của các ngân hàng :
Cách làm này hiện là cách giao dịch tài chính phổ biến nhất, song nó có một rủi ro rất lớn mà anh em có thể thấy đó là Rủi ro đến từ chính bên trung gian thứ 3:
- Rủi ro đạo đức: Nếu như bên thứ 3, ở đây là ngân hàng có một nhân viên lừa đảo và chiếm đoạt tài sản của anh em
- Phí giao dịch: anh em phải trả phí cho việc bên thứ 3 bảo đảm giao dịch cho anh em
- Rủi ro bên thứ 3 gặp vấn đề, cụ thể đối với ngân hàng sẽ có các nguy cơ tiềm ẩn sau:
- Dữ liệu giao dịch tài chính trong ngân hàng có nguy cơ bị các hacker tấn công, kẻ xấu có thể đánh cắp tiền hoặc thay đổi thông tin dữ liệu của anh em
- Trong các hệ thống tập quyền, ngân hàng hay nhà nước có thể yêu cầu đóng băng tài khoản của anh em bất kì lúc nào.
Blockchain ra đời để giải quyết các vấn đề kể trên.
Blockchain là gì?
Định nghĩa:
Nói một cách đơn giản,
Blockchain là một cuốn sổ cái điện tử được phân phối trên nhiều máy tính khác nhau (tính phi tập trung), lưu trữ mọi thông tin giao dịch của anh em và đảm bảo các thông tin đó không thể bị thay đổi dưới bất kỳ hình thức nào (tính minh bạch).
Mọi thông tin được lưu trên cuốn sổ cái đó sẽ được xác nhận bởi hàng loạt máy tính được kết nối trong một mạng lưới chung. Sẽ không một cỗ máy nào có khả năng thay đổi, viết đè lên hay xóa dữ liệu trong cuốn sổ cái đó.
Tính chất của blockchain:
- Tính phi tập trung: Blockchain hoạt động độc lập theo các thuật toán máy tính, hoàn toàn không bị bất kỳ một tổ chức nào nắm quyền kiểm soát. Chính vì vậy blockchain tránh được rủi ro từ bên thứ 3.
- Không thể thay đổi : Một khi dữ liệu đã được ghi vào trong block của blockchain thì nó không thể thay đổi hoặc sửa chữa, thêm bớt.
- Tính bảo mật: Chỉ có người nắm giữ private key (Khóa cá nhân) mới có thể truy cập dữ liệu bên trong blockchain.
- Tính minh bạch: Các giao dịch trong blockchain được lưu lại và mọi người có thể check các giao dịch này. Dựa vào đó, ta có thể kiểm tra và truy xuất lịch sử giao dịch. Thậm chí người ta có thể phân quyền để cho phép người khác truy cập một phần thông tin trên Blockchain.
- Tích hợp Smart contract (hợp đồng thông minh): Dựa vào đó các điều khoản được ghi trong hợp đồng thông minh sẽ được thực thi khi các điều kiện trước đó được thoả mãn, không ai có thể ngăn cản hoặc huỷ nó.
Cách Blockchain hoạt động
Cấu trúc của Blockchain :
Blockchain bao gồm nhiều khối thông tin (Block), liên kết với nhau thành một chuỗi (Chain).
Cách thức hoạt động :
Bước 1: Thông tin giao dịch của anh em được ghi lại trên hệ thống tạo thành bản ghi (record)
Ví dụ: A cho B mượn 100$, bản ghi sẽ ghi lại như sau:

Bước 2: Bản ghi của anh em được xác thực là có giá trị bởi các máy tính có trong hệ thống ( được gọi là nút (node)) theo cơ chế đồng thuận.
Ví dụ: Bản ghi cho thấy anh em bán 3 bitcoin > Hệ thống xác thực anh em có 3 bitcoin trong ví > khi ấy bản ghi có hiệu lực.
Nếu anh em chỉ có 1 bitcoin> hệ thống xác định ví anh em không đủ bitcoin để thực hiện giao dịch > khi ấy bản ghi vô hiệu lực

Ở bước này, mình cung cấp thêm thông tin để anh em hiểu thêm về Cơ chế đồng thuận của Blockchain
Cơ chế đồng thuận trong blockchain nôm na là sự đồng ý xác thực thông tin trong bản ghi là chính xác của đa số các nút ở trong mạng lưới và cho phép ghi lại thông tin giao dịch vào trong Blockchain.
Nếu có sự thay đổi của một block trong mạng lưới. Dữ liệu này được so sánh với các dữ liệu của các khối khác. Nếu có sự khác biệt thì nó sẽ không cho phép dữ liệu ấy được ghi vào bên trong Blockchain. Đó là cách Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi dữ liệu.
Bước 3: Bản ghi đã xác thực có giá trị của anh em cùng với hàng loạt bản ghi đã xác thực từ những người giao dịch khác sẽ được xếp vào thành một khối thông tin (block)

Anh em cùng tìm hiểu cấu trúc một khối để chúng ta dễ hiểu hơn ở những bước tiếp theo:
Cấu trúc mỗi Block
Mỗi block bao gồm 3 thành phần: Dữ liệu (Data), Mã hàm băm (Hash) và mã Hash của khối trước nó.
- Data: Các bản ghi dữ liệu đã được xác thực của anh em đã được bảo vệ bằng thuật toán mã hoá tùy thuộc vào từng blockchain
- Hash: Mã hàm băm của của block. Đây là chuỗi các ký tự và số được tạo một cách ngẫu nhiên và không giống nhau. Nó đại diện riêng cho block đó và được mã hoá bằng thuật toán mã hoá. Mã hash dùng để phát hiện sự thay đổi trong các khối.
- Previous Hash: Mã hàm băm của block trước đó. Nó dùng để các khối liền kề nhận biết khối nào trước, khối nào sau và nối với nhau.
Bước 4: Khối vừa mới được tạo sẽ được thêm vào chuỗi bằng cách kết nối Previuos Hash của khôi cần thêm vào với mã hash của khối trước đó.
Anh em xem hình minh hoạ dưới đây để nắm được về mặt cấu trúc của Blockchain.
Khối đầu tiên [1] do không có khối nào trước nó nên mã Hash của nó là chuỗi số 0. Và nó được gọi là khối nguyên thuỷ hay Genesis Block.
Tại sao mã Hash giúp Blockchain có tính bảo mật cao ?
Trường hợp có thay đổi trên 1 khối. Ở đây mình giả sử hacker tấn công và thay đổi thông tin trên khối A. Tại thời điểm đó:
- Mã hash của khối A bị thay đổi.
- Hệ thống sẽ so sánh mã hash đó với với má hash khối trước đó & phát hiện ra sai lệch.
- Như vậy hacker phải thay đổi hash của khối trước A. Hệ thống lại phát hiện ra sai lệch ở khối A-1. Hacker phải tiếp tục thay đổi hash của khối A-2.
- Như vậy để thay đổi được giao dịch thì hacker phải thay đổi tất cả các khối.
Nhờ Hash, tính bảo mật của blockchain gần như là tuyệt đối.
Ứng dụng của blockchain
Với các đặc tính kể trên, Blockchain đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như:
- Ngân hàng và thanh toán (Banks & payments)
- An ninh (Security)
- Quản trị chuỗi cung ứng (Supply chain)
- Dự báo
- IoT
- Bảo hiểm
- Lưu trữ phi tập trung (Decentralized storage)
- Từ thiện(Charity)
- Bầu cử (Voting)
- Quản trị (Governance)
- Chăm sóc sức khỏe (Healthcare)
- Ngành bán lẻ (Retail)
- Quản lý bằng cấp (License)
Nhận xét
Đăng nhận xét